'We appen nu gewoon'

De begaafde Madelief (7) was tijdens de lockdown na een half uur al klaar met haar schoolwerk, vertelt moeder Karen. Karen legde een vraag voor extra onder­ steuning neer bij de leerkrachten, maar deze waren juist geveld door corona. Toen Madelief zich dreigde te vervelen, ‘haalden wij onze creati­viteit uit de kast’, lacht Karen. Het spaarvarken van Madelief werd ‘geslacht’ om met geldeenheden te leren rekenen. ‘Dat werd natuurlijk steeds moeilijker. Madelief vond het geweldig.’ Karen, die als webdesigner werkt, leerde haar dochter via Google plaatjes te zoeken en via Airdrop te versturen. De plaatjes werden geprint en resulteerden in een presentatie over het zonnestelsel voor de familie. Via Duo-Lingo schaften de ouders ook een cursus Engels­Spaans voor Madelief aan. 

Verschillen

‘Toen vorig jaar in maart alles in één keer dicht ging, werden wij als leerkrachten overvallen,’ vertelt Stefan van Zaalen. De groep 5­leerkracht werkt in het Laakkwartier in Den Haag. ‘We moes­ten zo snel mogelijk onlineonderwijs organiseren voor de kinderen, zonder dat we daar ervaring in hadden’, herinnert hij zich. ‘Het duurde even voordat het lukte.’ Toen het onlineonderwijs eenmaal op poten stond, werd duidelijk dat er veel kinderen waren zonder iPad of computer. Het gaf de school een taak erbij, vertelt Van Zaalen. ‘Want hoe krijgen we die kinderen online?’ Zijn vrouw, intern begeleider Esther van Zaalen, valt hem bij. ‘Bij ons, in Transvaal (Den Haag), geldt de omgeving als één van de armste wijken van Nederland. Door corona werd alles uitvergroot. De verschillen, de kansongelijkheid, werden nog zichtbaarder. Er waren kinderen die één apparaat moesten delen. Kinderen lieten weten: ‘Ik kan nu even niet online komen, want mijn broer heeft les’. Contact leggen lukte soms helemaal niet.’ Ook de leerkrachten werden hierdoor creatief, zo blijkt uit het verhaal van het echtpaar Van Zaalen: ‘Contact met de ouders in wijken waar wij werken, is al jaren een issue. Doordat alles online ging, is dat makkelijker geworden. We appen nu gewoon.’

Voordelen online

Het online gaan leverde meer voordelen op. Esther vertelt: ‘Het werk van de kinderen is makkelijker nagekeken en ze krijgen sneller feedback. De leer­krachten hebben daardoor meer tijd voor instructie of om kinderen eruit te pikken die extra ondersteu­ning nodig hebben’. Stefan merkt op dat, toen een­maal de lessen begonnen, de slimmerds wat ‘luier’ waren geworden. ‘Fysiek in de klas is er gelegenheid om de kinderen die sneller door de stof gaan extra instructie te geven’, vertelt hij. ‘Online was daar niet echt een oplossing voor.’ Hij vertelt het voorbeeld van een jongen, een ‘superrekenaar’, die eenmaal terug in de klas een aantal weken bijna niks deed. ‘Juist de kinderen die online niet aan hun trekken kwamen, moesten wennen.’ Karen vond er voor haar dochter een oplossing voor: bij taken die voor school gemaakt wer­den en die Madelief saai leken, stond moeder klaar met een stopwatch. Het wedstrijdelement motiveerde haar dochter om extra snel klaar te zijn en dus door te pakken. Karen merkte ook dat haar dochter gemakkelijker haar werk kon doen doordat er geen klas en geen prikkels waren. Esther van Zaalen merkte dit bij sommige van de leerlingen op haar school ook: ‘De prikkelgevoe­lige kinderen deden het online vaak beter. Het maakt je als leerkracht alerter.’ 

Lessen

Wat springt eruit voor de beide onderwijsprofessi­onals na deze bijzondere periode? Voor Stefan is het het belang van luisteren naar de kinderen én het oudercontact. Hij vertelt van een jongetje uit zijn klas dat gevoelig was voor ‘verkeerde prikkels’ en telkens snel een grote mond had naar klasge­noten. ‘Door de online situatie hebben we meer meegekregen van de thuissituaties. Deze jongen maakte thuis en in de wijk zoveel mee. Dat moest er ’s ochtends steeds eerst uit. Nu neem ik hem ’s ochtends eerst 5 minuten op schoot en dan vertelt hij van alles. En daarna is het goed.’ Bij Esther op school gaan de MPO gelden (deze gelden worden door de overheid uitgekeerd aan scholen om achterstanden door corona te kunnen wegwerken) gebruikt worden om individuele leer­ krachten te coachen. Daarnaast worden Esther en een collega beiden een dag in de week vrij gemaakt voor kindercoaching. ‘We hebben gemerkt wat voor effect het heeft op leren en gedrag als een kind zich lekker voelt. Daar willen we meer aandacht aan kunnen besteden volgend schooljaar.’ Op beide scholen gaat men zich ook meer richten op oudercontact (zie kader: leraren en ouderbetrokkenheid). ‘Juist in deze periode is duidelijk geworden hoe belangrijk dit is voor het welzijn van de kinderen.’ Karen is er blij mee. Zij benoemt hoe belangrijk het is dat het onderwijs persoonsgericht is en dat er behalve naar niveau ook gekeken wordt naar interesses van het kind. ‘Samen vind je mak­kelijker oplossingen’, vindt ze, ‘ook voor de slim­mere kinderen, als je samen maar even overlegt.’ (Zie kader Samenwerken ouders en onderwijs voor tips). ‘Belangrijk bij deze kinderen is vooral dat je begrip toont’, denkt Karen. ‘Samen kom je er uit.’